خلاصه فصل12 کتاب سرپرستی و نظارت آموزشی
هدف فصل 12 بررسی سرپرستی بالینی و آموزش کلاسی به عنوان راهبرد هایی برای سرپرستی می باشد.
این نوع سرپرستی گاهی اوقات مستقیم و گاهی غیر مستقیم است. گاهی اوقات بر درون کلاس و گاهی بر بیرون کلاس تمرکز داردگاهی اوقات بر مسائلی که برای معلمان اهمیت دارند و گاهی بر مسائلی که برای دیگران اهمیت دارند، متمرکز است.
گاهی اوقات با هدف کمک به معلمان در جهت بهبود فعالیت خود و گاهی اوقات با هدف ارزیابی اثربخشی آنها است. گاهی اوقات جمعی و مشارکتی و گاهی انفرادی است.سرپرستی بالینی به ارتباط رو دررو با معلمان با هدف بهبود آموزش و افزایش رشد حرفه ای اشاره دارد. تمرکز سرپرستی بالینی باید بر ارزشیابی تکوینی باشد، سرپرست ابتدا و پیش از هر چیز علاقه مند به بهبود تدریس و افزایش رشد فردی معلمان است.
اهداف متفاوت جهت ارزشیابی معلم، به استانداردها، معیارها و شیوه های متفاوت ارزشیابی معلم نیاز دارد.
سرپرستی بالینی می تواند اشکال بسیاری داشته باشد، اما همواره و بدون استثناء یک بررسی عمیق و مطالعه دقیق از مسائل برگزیده در تدریس، جمع آوری داده هایی که در فهمیدن این مسائل به معلم کمک می کند، و توسعه فعالیت ها و شیوه های بهبود یافته را شامل می شود. سرپرستی بالینی نوعی از مشارکت و همکاری در تحقیق و جستجو است. فردی که نقش سرپرست را به عهده می گیرد اغلب یک معلم همکار و همتا است.
سرپرستی بالینی معمولا شامل پنج مرحله زیر می باشد:
- جلسه پیش از مشاهده:
هیچ مرحله ای مهم تر از جلسه پیش از مشاهده نیست. در اینجاست که برای مشاهدات و برای دیگر راهبردهای جمع آوری داده ها، چارچوبی توسعه داده می شود و توافقی بین فرد سرپرست و فرد مدرس صورت می گیرد.
- مشاهده تدریس و جمع آوری دیگر مطالب یا مواد تدریس و یادگیری که ممکن است سودمند باشند:
دومین مرحله در چرخه ی سرپرستی بالینی و از مفروضات آن، مشاهده واقعی و نظام مند تدریس می باشد. به معلم در حین عمل و به آنچه در نتیجه این عمل در کلاس در جریان است توجه میشود.
- تحلیل و راهبرد:
در مرحله تحلیل، سرپرست باید داده ها یا اطلاعات خام را که از مشاهده به دست آمده اند، به یک شکل قابل مدیریت، معنادار و منطقی تبدیل کند.
- جلسه پس از مشاهده:
سرپرست از اطلاعات خاصی که جمع آوری شده اند استفاده میکند تامعلم را جهت تحلیل تدریس کمک کندجلسه پس از مشاهده معمولا بر تعدادی از مسائل تمرکز دارد که معلم وسرپرست، قبلا بر سر آن توافق کرده اند. اما این مسائل باید اندک بوده و با احتیاط مطرح شوند. ادامه ی تاکید همچنان بر ارائه اطلاعات به معلم به منظور به انجام رساندن قراردادی است که مبنای چرخه ی مشاهده بوده است. در سرتاسر این فرایند، نقش سرپرست تحقیر، تمسخر یا سرزنس کردن نیست، بلکه ارائه اطلاعات سودمند به معلم و انجام این کار در یک فضای حمایتی است.
- تحلیل پس از مشاهده:
سرپرست ارزیابی می کند که در جلسه مشاهده و نظارت و در سراسر چرخه ی سرپرستی، چه چیز در جهت اهداف بهبود تلاش های او روی داده است.یکی از نتایج بارز از چهار مرحله اول سرپرستی بالینی، توافق بر سر مسائلی است که در چرخه ی بعدی می بایست دنبال شوند. بنابراین، تحلیل پس از جلسه در واقع پایان یک چرخه و آغاز چرخه های دیگر است.
گاهی اوقات، سرپرستی بالینی زمانی به بهترین نحو جواب می دهد که معلمان در تیم هایی گرد هم می آیند.
باورها در مورد اینکه چه چیز در کلاس مطلوب است، از مفروضات و نظریه هایی فرد در مورد دانش، یادگیری، کلاس های درس، دانش، منبعث می شوند. آنچه مطلوب است، در قالب اهداف و مقاصد بیان می شود.نظریه هایی که رفتار معلم را اداره می کند یکی نظریه مورد حمایت است و دیگری نظریه در کاربرد است. وقتی از یک نفر پرسیده می شود که تحت یک شرایط خاص، چگونه رفتار خواهد کرد، جوابی که می دهد معمولا نظریه مورد حمایت او درباره ی عمل در آن موقعیت است. این نظریه ی عمل و رفتار است که او از آن حمایت می کند و اینکه به هنگام نیاز به دیگران منتقل می کند. با این حال، نظریه ای که در واقع عمل و فعالیت او را هدایت می کند، نظریه او در کاربرد است.
پوشه کار:
هدف از توسعه پوشه کار، ایجاد مجموعه ای از آثار، گزارشات ، مقالات تصویری، نوارها و موارد دیگر است که جهت ارائه جنبه ای از برنامه ی کلاس و فعالیت های تدریس طراحی شده است.
آموزش کلاسی:
آموزش کلاسی می تواند به رشد و توسعه ی یکپارچگی آموزشی کمک کند.آموزش کلاسی مناسب و خوب درون کلاس های معلم، هم زمان با تدریس معلم و با هدف نفع همگان صورت می گیرد.یکی از مزیت های آموزش کلاسی قابلیت جابجایی آن است. مربیان در صورت نیاز می توانند از کلاسی به کلاس دیگر یا از گروهی به گروه دیگر
بروند. آنها رهبرانی سیار هستند. رهبران سیار به هنگام نیاز، در دسترس هستند.
مربیان تغییر و مربیان محتوا :
مربیان تغییر بر رهبری برای بهبود کل مدرسه تمرکز دارند، مربیان محتوا بر بهبود آموزشی در رشته های کلیدی تمرکز دارند. اگر مدارس به دنبال بهبود ها و پیشرفت هایی باشند که در طول زمان ادامه می یابند، باید گفت که هر دو تاکید اهمیت دارد.
آموزش مربیان:
موفقیت در آموزش های کلاسی، به آموزش هم قبل از پرداختن به فعالیت و هم در طول تجارب مربیگری و آموزش کلاسی بستگی دارد.
سه نوع آموزش موردنیاز عبارتند از: آموزش در محتوا، آموزش در فرایند، آموزش در فرهنگ...
منبع:سرجیوانی، توماس جی و استارت، رابرت جی(1393)، سرپرستی و نظارت آموزشی، ترجمه دکتر عبدالمحمد طاهری و محمد شعبانی، انتشارات: آوای نور
